Khám Phá Văn Hóa Chăm Pa Trên Những Con Đường Cổ Đầy Bí Ẩn

Những dấu chân in hằn trên lối mòn đá núi dẫn đến di tích tháp Chàm cổ đã trở thành hành trình thu hút những người đam mê khám phá. Hành trình đi bộ dọc theo hệ thống đường cổ của vương quốc Chăm Pa không chỉ là trải nghiệm thể chất mà còn mở ra cánh cửa hiểu biết về nền văn minh từng tỏa sáng ở dải đất miền Trung Việt Nam.

Hành trình xuyên thời gian
Dưới cái nắng vàng rực của Quảng Nam, đoàn khách du lịch chậm rãi di chuyển qua khu rừng nguyên sinh bao quanh quần thể Mỹ Sơn. Con đường lát đá phủ rêu dẫn lối, mỗi bước chân chạm vào phiến đá đều gợi lên câu hỏi về bàn tay tài hoa của người Chăm xưa. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những con đường này từng là mạch máu giao thương nối liền kinh đô Indrapura với các trung tâm tín ngưỡng.

Kiến trúc hòa quyện thiên nhiên
Điểm đặc biệt của hệ thống đường cổ nằm ở cách người Chăm ứng phó với địa hình. Thay vì san bằng núi đồi, họ tạo ra những bậc thang đá uốn lượn theo sườn dốc, kết hợp hệ thống thoát nước tinh xảo vẫn còn hoạt động sau hơn 10 thế kỷ. Tại khu vực đèo Hải Vân, các nhà khảo cổ tìm thấy đoạn đường dài 3km với lớp đá ong xếp chồng khít nhau, minh chứng cho trình độ kỹ thuật đáng kinh ngạc.

Những câu chuyện sống động
Hành trình đi bộ qua các làng Chăm hiện đại mang đến góc nhìn đa chiều. Bà Mai Thị Lệ, nghệ nhân dệt thổ cẩm ở Ninh Thuận, chia sẻ: "Từ nhỏ tôi đã nghe ông bà kể về con đường thiêng dẫn lên tháp Pô Klong Garai. Giờ đây, chính khách du lịch giúp chúng tôi gìn giữ những câu chuyện đó". Nhiều hộ gia đình đã phục dựng lối kiến trúc truyền thống, biến nhà ở thành không gian trưng bày hiện vật tìm thấy dọc các tuyến đường cổ.

Thách thức bảo tồn
Dù mang giá trị lịch sử to lớn, hệ thống đường cổ đang đối mặt với nguy cơ bị xóa nhòa. Ông Nguyễn Văn Hùng, chuyên gia tại Viện Khảo cổ học Đông Nam Á, cho biết: "Chỉ khoảng 15% chiều dài nguyên bản của các tuyến đường được bảo tồn nguyên vẹn". Dự án hợp tác giữa chính phủ và các tổ chức quốc tế đang nỗ lực số hóa toàn bộ hệ thống bằng công nghệ quét 3D, đồng thời đào tạo hướng dẫn viên địa phương để truyền tải kiến thức chuyên sâu.

Trải nghiệm đa giác quan
Buổi chiều muộn trên con đường dẫn đến tháp Bánh Ít, tiếng chuông gió bằng đất nung vang lên hòa cùng điệu trống Paranưng. Du khách được thử nghiệm kỹ thuật nhuộm vải truyền thống sử dụng nguyên liệu từ cây dại mọc ven đường. Mùi hương nhựa cây sao đen hòa quyện với vị mặn của gió biển tạo nên trải nghiệm đa giác quan độc đáo.

Lời kết
Hành trình đi bộ khám phá văn hóa Chăm Pa qua hệ thống đường cổ không đơn thuần là chuyến du lịch. Đó là cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, nơi mỗi bước chân đánh thức những lớp trầm tích lịch sử. Khi ánh hoàng hôn nhuộm đỏ những viên đá cổ, người ta chợt nhận ra giá trị của việc bảo tồn không phải để níu kéo dĩ vãng, mà để hiểu rõ hơn cách chúng ta đang bước về tương lai.