Trải Nghiệm Công Việc Tạm Thời Trên Tàu Đánh Cá

Khi ánh bình minh đầu tiên vừa ló dạng trên vịnh Hạ Long, tôi đã đứng trên boong tàu gỗ cũ kỹ mang tên "Hải Âu 09", hai tay nắm chặt thành lan can ẩm ướt. Mùi mặn chát của biển khơi hòa lẫn mùi dầu máy đặc trưng xộc thẳng vào mũi khiến tôi chưa kịp thích ứng đã cảm thấy xây xẩm. Đây là ngày đầu tiên trong vai trò phụ việc đánh bắt cá theo hợp đồng ngắn hạn - công việc mà tôi quyết định trải nghiệm để hiểu thêm về cuộc sống của những ngư dân Việt Nam.

Chiếc tàu dài 15 mét lắc lư theo từng đợt sóng khiến đôi chân tôi như muốn tách rời khỏi mặt đất. Trưởng tàu Lê Văn Tám, người đàn ông da sạm nắng với bộ râu quai nón dày đặc, vừa hướng dẫn tôi cách buộc dây neo vừa cười khà khà: "Cậu ra khơi lần đầu thì nhớ ăn ít cơm, uống nhiều nước gừng". Lời khuyên ấy nhanh chóng thể hiện giá trị khi con tàu vượt qua rạn san hô, những đợt sóng cao hơn 2 mét bắt đầu dập dồn.

Công việc chính của tôi trong chuyến đi 3 ngày này là phân loại cá, vệ sinh khoang tàu và hỗ trợ thả lưới. Bộ phận máy móc hiện đại trên tàu khiến tôi ngỡ ngàng - hệ thống định vị GPS tích hợp bản đồ ngư trường, máy dò cá sử dụng công nghệ sóng siêu âm, cùng dàn đèn LED công suất lớn dùng để nhử cá ban đêm. Tuy nhiên, những công đoạn thủ công vẫn chiếm 70% quy trình làm việc. Đôi tay tôi bắt đầu sưng đỏ chỉ sau vàng giờ gỡ cá khỏi lưới, từng vảy cá nhọn hoắt như những lưỡi dao tí hon cứa vào da thịt.

Bữa cơm đầu tiên trên tàu là trải nghiệm đáng nhớ. Chúng tôi dùng đũa gắp thức ăn từ chiếc nồi nhôm méo mó đặt ngay trên sàn tàu ướt nhẹp. Món cá ngừ kho nghệ thơm lừng được nấu trong điều kiện chòng chành liên tục, vị giác lúc này dường như trở nên thứ yếu so với nhu cầu giữ thăng bằng. Anh Hải, thuyền viên trẻ nhất đoàn, vừa nhai cơm vừa kể: "Hồi mới đi biển, tui nôn đến mật xanh mật vàng. Giờ quen rồi, sóng 4 mét vẫn ngủ ngon lành".

Đêm thứ hai trên biển mở ra trước mắt tôi khung cảnh kỳ vĩ. Hàng trăm con tàu đánh cá thả đèn như những ngôi sao lấp lánh giữa đại dương đen thẫm. Tiếng máy tàu ì ầm hòa cùng âm thanh sóng vỗ tạo thành bản giao hưởng đặc trưng của biển đêm. Khoảnh khắc thu hoạch mẻ lưới cuối cùng diễn ra vào lúc 2 giờ sáng, khi làn nước biển lấp lánh phát quang sinh học dưới ánh đèn pha. Những con mực mai óng ánh bạc giãy đành đạch trong làn nước, tạo cảm giác như đang xem cảnh quay tốc độ cao trong phim tài liệu thiên nhiên.

Trở về bến Nghi Sơn sau 72 giờ lênh đênh, cơ thể tôi nặng trĩu mùi muối biển và dầu máy. Chiếc áo phao cứu sinh đã thấm đẫm mồ hôi, đôi giày cao su bám đầy vảy cá. Nhưng ký ức về nụ cười nứt nẻ của ông Tám khi chia tiền công, về cái vỗ vai đầy tình đồng đội của anh Hải, hay mùi canh chua cá mú nóng hổi giữa trưa nắng gắt... tất cả đã hóa thành thứ "khoáng sản" quý giá trong hành trình khám phá cuộc sống.

Qua trải nghiệm này, tôi nhận ra nghề đánh cá không đơn thuần là công việc mưu sinh. Đó là cuộc đối đầu thường trực với thiên nhiên, là nghệ thuật đọc hiểu đại dương qua từng con sóng, và quan trọng hơn cả - đó là bài học về sự kiên nhẫn. Mỗi mẻ lưới trống không không đồng nghĩa với thất bại, mà là lời nhắc nhở về tính khiêm tốn trước sự bao la của biển cả.