Hành Trình Khám Phá Không Giới Hạn Cho Người Khuyết Tật

Tại Việt Nam, hành trình xây dựng môi trường tiếp cận cho người khuyết tật đang từng bước chuyển mình. Những năm gần đây, các địa điểm du lịch và không gian công cộng đã bắt đầu lắp đặt đường dốc, thang máy cảm ứng và hệ thống chỉ dẫn bằng chữ nổi. Tuy nhiên, việc tạo ra trải nghiệm khám phá trọn vẹn cho cộng đồng này vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết.

Một ví dụ điển hình là khu phố cổ Hội An. Từ năm 2022, thành phố này đã triển khai dự án "Lối đi đa giác quan" dành cho khách tham quan khiếm thị. Hệ thống gồm các tấm lát sàn có độ ma sát khác nhau, kết hợp với trụ thông tin phát âm thanh tự động bằng ba ngôn ngữ. Công nghệ RFID được tích hợp trong thẻ từ cho phép người dùng nghe mô tả chi tiết về kiến trúc cổ khi di chuyển qua từng ngôi nhà.

Trong lĩnh vực giao thông, ứng dụng di động "Xe đệm tri thức" ra mắt năm 2023 đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực. Ứng dụng này cung cấp thông tin thời gian thực về độ cao bậc thang tại các bến xe, mức độ đông đúc của phương tiện và thậm chí cả hướng dẫn định vị qua rung động. Nhóm phát triển đã hợp tác với các chuyên gia vật lý trị liệu để thiết kế giao diện phù hợp với người dùng liệt cơ tay.

Công viên quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng gần đây đã gây chú ý với tour "Hang động xúc giác". Thay vì phụ thuộc vào thị giác, du khách khiếm thị được trải nghiệm địa chất qua bộ sưu tập mẫu đá có kết cấu đặc trưng, hệ thống âm thanh mô phỏng tiếng nhũ đá hình thành và thiết bị cảm ứng nhiệt độ mô tả sự thay đổi khí hậu trong lòng hang.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Hiệp hội Người khuyết tật Việt Nam, chỉ 37% trường học tại các tỉnh thành lớn có đủ trang thiết bị hỗ trợ học sinh khuyết tật vận động. Điều này cho thấy sự chênh lệch rõ rệt giữa khu vực đô thị và nông thôn trong hành trình xóa bỏ rào cản.

Công nghệ in 3D đang mở ra hướng đi mới cho vấn đề này. Dự án "Cầu thang biến hình" tại Đà Nẵng sử dụng vật liệu polymer thông minh có khả năng tự uốn cong thành mặt phẳng nghiêng khi phát hiện tín hiệu từ thiết bị đeo tay của người dùng. Giải pháp này không chỉ tiết kiệm không gian mà còn giảm 80% chi phí bảo trì so với đường dốc truyền thống.

Những nỗ lực này đang dần thay đổi nhận thức cộng đồng. Câu lạc bộ "Đôi chân nghìn dặm" tại TP.HCM tổ chức các chuyến đi bộ đường dài hàng tháng, nơi thành viên khuyết tật và không khuyết tật cùng sử dụng chung hệ thống hỗ trợ di chuyển thông minh. Hoạt động không chỉ phá vỡ rào cản vật lý mà còn tạo cơ hội giao lưu đa chiều về trải nghiệm sống.

Hành trình xây dựng xã hội không rào cản cần sự chung tay của cả cộng đồng. Từ việc thiết kế ứng dụng đến cải tạo cơ sở hạ tầng, mỗi bước tiến dù nhỏ đều góp phần kiến tạo thế giới nơi mọi người có quyền bình đẳng trong khám phá và trải nghiệm.